Lista potencjalnych problemów prawnych w czasie wakacji jest długa. Odwołanie lotu, opóźnienie podróży, odmowa przyjęcia na pokład. To tylko przykłady sytuacji, które mogą kosztować nas wiele nerwów. Jak sobie radzić? Z jakich uprawnień możemy skorzystać? Rozpoczynamy wakacyjny poradnik prawny.
Na przestrzeni ostatnich 10 lat ruch pasażerski w naszym kraju wzrósł ponad trzykrotnie. Przystępne ceny biletów, bogata oferta linii lotniczych sprawiły, że coraz chętniej i coraz częściej latamy. Niestety, zdarza się, że z różnych przyczyn loty bywają opóźnione lub nawet odwołane. Występują nawet sytuacje, w których pasażer, posiadający ważny bilet, nie zostaje wpuszczony na pokład.
Zacznijmy od podstaw. Odszkodowanie regulowane jest przepisami kodeksu cywilnego. Jest świadczeniem, które należy się poszkodowanemu z tytułu wyrządzonej szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła. Podstawową funkcją odszkodowania jest funkcja kompensacyjna, co oznacza, że powinno ono wyrównać uszczerbek, który powstał u poszkodowanego wskutek danego zdarzenia. Wysokość odszkodowania powinna, co do zasady, ściśle odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody - musi być ono adekwatne, nie powinno prowadzić do nadmiernego wzbogacenia osoby poszkodowanej.
Można więc powiedzieć, że aby skutecznie dochodzić odszkodowania, zwykle trzeba wykazać kto za daną szkodę odpowiada oraz, jaki jest dokładnie rozmiar uszczerbku. W praktyce, ustalenie podmiotu zobowiązanego oraz wyliczenie szkody mogą okazać się trudne, czasochłonne, a nierzadko po prostu niemożliwe (tym bardziej, że z perspektywy pasażera bardzo ciężko jest ocenić np. co stało się, że nasz lot został opóźniony lub odwołany).
Z tych przyczyn, w 2005 r na terenie Unii Europejskiej wprowadzono specjalne rozporządzenie (nr 261/2004), którego celem było uporządkowanie reguł, usprawnienie procedur, a w konsekwencji zwiększenie ochrony prawnej pasażerów linii lotniczych.
Pamiętajmy o ważnym szczególe. Opisane poniżej zasady mogą być stosowane:
– przez pasażerów odlatujących z państwa członkowskiego oraz
– przez pasażerów lecących z państwa trzeciego (spoza UE), kierujących się na teren UE – pod warunkiem, że korzystamy z usług przewoźnika unijnego.
Odmowa przyjęcia na pokład
Rozporządzenie unijne nr 261/2004 określa szereg uprawnień oraz procedurę pomocy dla pasażera, któremu odmówiono przyjęcia na pokład. Co jedna ważne, nie każda sytuacja, w której posiadający ważny bilet pasażer nie wchodzi na pokład będzie objęta tymi regułami.
Może się bowiem zdarzyć, że powody, dla których przewoźnik nie wpuścił pasażera na pokład okażą się ważne i usprawiedliwione. Można wyobrazić sobie sytuację, w której pasażer nie zostaje wpuszczony:
– z przyczyn zdrowotnych
– z uwagi na bezpieczeństwo publiczne
– ze względu na niedopełnienie innych formalności (np. brak szczepień dla psa, który miał lecieć)
Takie sytuacje, nie są odmową przyjęcia na pokład w rozumieniu rozporządzenia.
Rozporządzenie unijne i zawarte w nim uprawnienia będziemy mogli stosować nade wszystko do tych sytuacji, w których pasażer nie wchodzi na pokład z przyczyn dotyczących przewoźnika. Najczęściej będą to:
– tzw. overbooking – czyli zjawisko sprzedaży większej liczby biletów, aniżeli wolnych miejsc. Dochodzi do niego przede wszystkim dlatego, że bilety lotnicze są współcześnie sprzedawane na wielu różnych kanałach, w licznych portalach;
– inne przyczyny organizacyjne (np. reorganizacja lotów wyczarterowanych przez danego przewoźnika).
Obowiązkiem przewoźnika jest przeciwdziałanie sytuacji, w której pasażerowie, wbrew swojej woli nie są wpuszczani na pokład. Przewoźnik powinien podjąć kroki zaradcze. W pierwszej kolejności, powinien wezwać ochotników do rezygnacji z lotu. Ochotnicy w zamian za dobrowolną rezygnację ze swojej rezerwacji otrzymują korzyści ustalone z przewoźnikiem.
Gdy jednak nie znajdzie się dostateczna liczba ochotników, osoby, którym uniemożliwiono wejście na pokład, powinny zostać odpowiednio potraktowane. W szczególności, mają prawo liczyć na:
1. Pasażerowie zgodnie z art. 7 rozporządzenia otrzymują odszkodowanie (tzw. odszkodowanie zryczałtowane) w wysokości podanej w trzech pułapach, mianowicie:
– 250 Euro dla wszystkich lotów o długości do 1 500 km
– 400 Euro dla lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1 500 km i wszystkich innych lotów o długości od 1 500 do 3 000 km
– 600 Euro dla lotów innych niż te określone powyżej
Kwoty te stanowią tzw. zryczałtowane odszkodowanie. Oznacza to, że pasażer nie ma obowiązku wykazywać, czy jego szkoda faktycznie wyniosła np. 600 Euro. Co ważne – powyższa regulacja nie pozbawia pasażera prawa dochodzenia odszkodowania w wyższej wysokości. Szerzej na ten temat w kolejnym wpisie.
2. Rozporządzenie nakłada na przewoźników lotniczych obowiązek zapewnienia pasażerom potrójnego wyboru pomiędzy:
– zwrotem ceny biletu
– zmianą planu podróży do miejsca docelowego w najwcześniejszym możliwym terminie oraz
– zmianą planu podróży w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera, w porównywalnych warunkach przewozu (pod warunkiem, że dostępne będą wolne miejsca),
3. Ponadto pasażerom służy prawo do opieki. Termin ten zawiera obowiązek zapewnienia pasażerom przez przewoźnika posiłków i napoi w adekwatnej ilości do czasu oczekiwania, zakwaterowania w hotelu, gdy zachodzi konieczność oczekiwania na kolejny lot przez jedną lub więcej nocy (bądź gdy wiąże się to z nieuchronnym dłuższym pobytem niż ten, który planował pasażer). W ramach prawa do opieki mieszczą się także dwie bezpłatne rozmowy telefoniczne, dwa dalekopisy i dwie przesyłki faksowe lub mailowe.
Autorem artykułu jest p. Karolina Ziółkowska.
W kolejnych wpisach znajdą Państwo informacje na temat:
– kiedy można mówić o opóźnieniu i odwołaniu lotu w rozumieniu rozporządzenia unijnego?
– jakie uprawnienia przysługują w przypadku opóźnienia i odwołania lotu?
– jak skutecznie i sprawnie uzyskać odszkodowanie?
– kiedy odpowiedzialność przewoźnika może być wyłączona?
- jaką linie obrony stosują przewoźnicy i jak temu przeciwdziałać?
– czy można dochodzić odszkodowania ponad podane w rozporządzeniu stawki?