PRZEŁOMOWA UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO W SPRAWIE KREDYTÓW FRANKOWYCH

PRZEŁOMOWA UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO W SPRAWIE KREDYTÓW FRANKOWYCH

Kredyty frankowe – istota problemu

Spłata zobowiązań zaciągniętych w ramach tzw. kredytów frankowych to obecnie problem dotyczący setek tysięcy Polaków.

Kredytobiorcy, którzy zawarli umowy kredytowe indeksowane lub denominowane w walucie franka szwajcarskiego, muszą spłacać swoje kredyty w zawyżonych wysokościach. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest stosowanie przez banki kontrowersyjnych klauzul walutowych, określających wysokość zobowiązania po stronie konsumentów.

Wskazane klauzule określają kurs waluty obcej, tj. franka szwajcarskiego w stosunku do waluty polskiej. Co istotne, kursy były jednostronnie ustalane przez banki. Kredytobiorcy nie byli informowani, w jaki sposób banki określają wysokość kursów, a w konsekwencji jaka będzie wysokość spłaty ich zobowiązań.

Ze względu na charakter klauzul walutowych stosowanych przez banki, zarówno w orzecznictwie unijnym, jak i krajowym są one uznawane za tzw. niedozwolone postanowienia umowne.

Powództwa kredytobiorców przeciwko bankom

Coraz więcej kredytobiorców decyduje się na dochodzenie roszczeń przeciwko bankom przed sądami.

Liczba pozwów uległa znaczącemu wzrostowi po wydaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej korzystnego dla kredytobiorców orzeczenia, które zapadło na kanwie sprawy państwa Dziubak (wyrok z dnia 3 października 2019 r., C-260/18). TSUE wskazał bowiem na możliwość unieważniania umów kredytowych, w których banki zastosowały nieuczciwe klauzule dotyczące kursów waluty.

Niestety, mimo rewolucyjnego charakteru wyroku, TSUE nie rozstrzygnął wielu istotnych kwestii, a w szczególności dotyczących sposobu rozliczeń między kredytobiorcą a bankiem w razie stwierdzenia przez sąd nieważności umowy.

Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzygająca wątpliwości prawne

W polskim orzecznictwie sądowym pojawiło się wiele rozbieżności podczas rozstrzygania sporów dotyczących kredytów frankowych. Niejednokrotnie sądy w identycznych stanach faktycznych wydawały odmienne rozstrzygnięcia.

Pierwsza prezes SN – sędzia Małgorzata Manowska zwróciła się do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z wnioskiem o rozstrzygnięcie zagadnień prawnych dotyczących kredytów frankowych.

Uchwała będzie rozstrzygać kluczowe dla frankowiczów kwestie, tj.:

1. Możliwość stosowania właściwych przepisów prawa lub zwyczajów zamiast niedozwolonych klauzul dot. ustalania kursu waluty
2. W przypadku przeczącej odpowiedzi na zagadnienie z punktu 1, czy umowa kredytowa może wiązać strony w pozostałym zakresie
3. Metoda rozliczeń między kredytobiorcą a bankiem w przypadku stwierdzenia nieważności umowy – czy powinna znaleźć zastosowanie teoria salda (powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której świadczenie miało wyższą wysokość), czy też teoria dwóch kondykcji (powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron)
4. Chwila rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczeń banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu
5. Możliwość żądania przez bank lub kredytobiorcę wynagrodzenia z tytułu korzystania ze środków pieniężnych przez drugą stronę umowy

Uchwała SN z chwilą jej podjęcia uzyska moc zasady prawnej. Oznacza to, że będzie prawnie obowiązywać wszystkie składy orzekające SN.

Sądy powszechne, mimo braku prawnego obowiązku stosowania uchwały, z pewnością będą uwzględniać jej treść podczas rozstrzygania sporów między bankami i konsumentami. Uchwała SN przyczyni się do ujednolicenia orzecznictwa sądowego dotyczącego tak istotnego i doniosłego społecznie problemu.

Izba Cywilna SN zajmie się rozpatrzeniem wniosku na posiedzeniu w dniu 25 marca 2021 roku.

Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w sprawach dotyczących spółek, zapraszamy do kontaktu:

• tel. 514389605
• kancelaria@kancelaria-ciesielski.pl

tekst opracowała aplikant radcowski Paulina Kosińska